Λίγες κονσόλες αδικήθηκαν από την κατασκευάστρια εταιρεία τους όσο το Sega Saturn. Στο άρθρο αυτό θα προσπαθήσω να περιγράψω τί, κατά τη γνώμη και την εμπειρία μου, πήγε τόσο στραβά ώστε να θεωρείται το Saturn η χειρότερη στιγμή της Sega.
Μετά το επικό κατόρθωμα της Sega να εκθρονίσει με το Megadrive/genesis, έστω και προσωρινά, τη Nintendo και να μεταβληθεί σε μεγάλο παίκτη στην αγορά – παρόλο που στο τέλος οι πωλήσεις του Snes έβγαλαν τη Nintendo νικητή της 4ης γενιάς-, η Sega διακατεχόταν από μια στάση κάπως ριψοκίνδυνη και αλαζονική, όπως άλλωστε παραδέχτηκαν πολλές ηγετικές μορφές τις βιομηχανίας των video games, ακόμα και μέσα από την ίδια την εταιρεία.
Σύμφωνα με δηλώσεις του τότε προέδρου της Sega U.S, στην εταιρεία υπήρχε ο αέρας πως μπορούν να κάνουν τα πάντα. Αυτή η στάση οδήγησε στα λάθη που ονομάζονταν Mega-CD και 32X. Για την ακρίβεια, η ζωή του Saturn ξεκίνησε σχεδόν παράλληλα με του 32Χ. Τα αρχικά σχέδια ήταν η δημιουργία μιας 32bit cartridge based κονσόλας καθώς ήταν προφανές ότι είχε έρθει η αυγή των 32bit και η Sega δεν θα μπορούσε να μείνει πίσω. Όμως το φθηνό CD (κατασκευαστικά σε σχέση με το cartridge – οι μονάδες CD-Rom ήταν ακόμα ακριβό περιφερειακό) έκανε την Sega να αποφασίσει πως εκεί έπρεπε να κατευθυνθεί κατασκευαστικά η εταιρεία και έτσι το Project Jupiter, όπως ήταν γνωστή η 32bit cartridge based κονσόλα που είχε στα σκαριά, μεταβλήθηκε σε δύο διαφορετικά projects. Το ένα ήταν το Sega Saturn, με κωδική ονομασία Aurora, και το άλλο το 32Χ, που αν δεν κάνω λάθος ονομαζόταν Project Mars. Η αποτυχία του 32X ήταν μνημειώδης και σε συνδυασμό με τις χαμηλές πωλήσεις του Mega-CD ώθησαν όλες τις προσπάθειες της Sega προς το Saturn. Τα πράγματα όμως θα έπαιρναν σύντομα άσχημη τροπή.
Μέσα στο 1994, ήρθε η ανακοίνωση της Sony ότι θα έμπαινε στην αρένα των video games και μάλιστα με μια κονσόλα της οποίας τα χαρακτηριστικά, αν ήταν αληθινά -που ήταν- θα έκαναν το Saturn ξεπερασμένο και από κονσόλα Next Generation που υποτίθεται πως ήταν, Old Generation. To Saturn σε εκείνη την φάση του σχεδιασμού του ήταν βασισμένο στην αρχιτεκτονική της Model 1 arcade board της Sega, η οποία μπορεί να είχε καταπλήξει τα πλήθη στις αίθουσες ηλεκτρονικών, αλλά μπροστά στην 3D εποχή που έφερνε το Playstation, έδειχνε πραγματικά απαρχαιωμένη. Η Sega σε μια κίνηση πανικού ώστε να κρατηθεί η κονσόλα ανταγωνιστική, προχώρησε σε επανασχεδιασμό της mainboard: αφαίρεσε τον απλοϊκό επεξεργαστή και τον αντικατέστησε με 2 Hitachi SH-2 32-bit RISC στα 28.6MHz φτιάχνοντας ουσιαστικά την πρώτη multiprocessor κονσόλα. Το ίδιο έκανε και στο υποσύστημα γραφικών με την εφαρμογή 2 chipset γραφικών, το VDP1, υπεύθυνο για τα sprites και τα 3D γραφικά, και το VDP2 υπεύθυνο για τα backgrounds και τα διάφορα εφέ. Την κονσόλα συμπλήρωναν το υποσύστημα ήχου SCSP κατασκευασμένο από την Yamaha και 4ΜΒ Ram μοιρασμένα σε επεξεργαστές και γραφικά, ίσως το μόνο σημείο που το Saturn υπερείχε ξεκάθαρα του Playstation. Όλες αυτές οι κινήσεις που σήμερα θεωρούνται φυσικές, ήταν πρωτόγνωρες για εκείνη την εποχή και περιείχαν κάποιους κινδύνους που αποδείχθηκαν δυστυχώς αληθινοί, καθώς βάρυναν το σύστημα και του δημιούργησαν πολλά προβλήματα. Το σύστημα όσον αφορά τους 2 κεντρικούς επεξεργαστές του αλλά και τους 2 του υποσυστήματος γραφικών αποδείχτηκε εφιάλτης στον προγραμματισμό με αποτέλεσμα για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της κονσόλας, οι εταιρείες να χρησιμοποιούν μόνο τον ένα κεντρικό επεξεργαστή από τους 2, φτιάχνοντας κατώτερες εκδόσεις παιχνιδιών σε ταχύτητα και ποιότητα από αυτές του ανταγωνισμού. Για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, τα εφέ τα οποία διέθεταν οι VDP1 και VDP2 ήταν ελλειπή και κατώτερα από αυτά του Playstation, όπως για παράδειγμα η απεικόνιση transparency, ενώ για άγνωστους λόγος η Sega επέλεξε υποσύστημα 3D γραφικών που είχε στην βάση του δημιουργία τετράγωνων σχημάτων (quadrilaterals) σε αντίθεση με το στάνταρ της βιομηχανίας που ήταν τρίγωνα (triangular). Αυτό δημιούργησε προβλήματα και στην απεικόνιση, κάνοντας τα 3D models να δείχνουν περίεργα ενώ τα software houses έπρεπε να αναπτύξουν δικά τους σχεδιαστικά προγράμματα για την δημιουργία γραφικών ή να βασιστούν στα όχι και τόσο καλά SDK της Sega. Παρόλα αυτά το Saturn φαίνεται να είχε καθαρότερο output σήματος από ότι το Playstation και κάπως καλύτερη ευκρίνεια στα γραφικά. Επιπλέον, η πολύπλοκη και ανεπτυγμένη αρχιτεκτονική του συστήματος εκτόξευαν το κόστος κατασκευής του, αφήνοντας στη Sega το δίλλημα μικρού κέρδους ή πολύ μεγάλης τιμής λιανικής. Τέλος, σε μια εποχή που οι controllers, δηλαδή τα χειριστήρια, άρχισαν να αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στην σωστή εμπειρία του gaming, η Sega εξόπλισε το Saturn με το χειρότερο ποιοτικά και χωρίς έμπνευση χειριστήριο που βγήκε ποτέ από τα εργαστήρια της.
Παρόλα αυτά το Saturn είχε και μερικά καλά χαρακτηριστικά. Σε επίπεδο 2D παιχνιδιών το Sega Saturn ήταν ένα τεχνολογικό θηρίο. Η μεγάλη μνήμη του συστήματος σε συνδυασμό με τις τεράστιες δυνατότητες σε sprites και 2D animation των δύο επεξεργαστών γραφικών έκαναν το Saturn την πρώτη κονσόλα που μπορούσε να κοντράρει στα ίσια και σε μερικές περιπτώσεις να ξεπεράσει ακόμα και το τερατώδες Neo – Geo. Επίσης η προσθήκη μιας cartridge expansion θύρας έδινε την δυνατότητα να εκτοξευθεί η μνήμη του συστήματος στα 8MB το μέγιστο επιτρέποντας arcade perfect μεταφορές παιχνιδιών.
Όμως οι λανθασμένες κινήσεις της Sega συνεχίστηκαν ακόμα και στο λανσάρισμα της κονσόλας. Η Sega ανακοίνωσε μετά την σχετικά επιτυχή κυκλοφορία της κονσόλας στην Ιαπωνία, ότι στις Η.Π.Α, που ήταν και η αγορά που η Sega με το Megadrive/Genesis είχε την μεγαλύτερη επιτυχία, η κυκλοφορία θα γινόταν την «Saturnday», δηλαδή την 2η Σεπτεμβρίου του 1995. Όμως, σε μια ακόμα κίνηση πανικού που πιθανότατα οφειλόταν στο γεγονός ότι το Playstation έκανε την εμφανισή του σε μια παρουσίαση σε τελική μορφή και η Sony ανακοίνωσε πως η κονσόλα θα κυκλοφορούσε στις 9 Σεπτεμβρίου, η Sega, προκειμένου να προλάβει την Sony στην αγορά κυκλοφόρησε την κονσόλα ξαφνικά, στις 11 Μαϊου. Η κίνηση είχε τα τελείως αντίθετα αποτελέσματα. Χωρίς επαρκές στόκ να διαθέσει στην αγορά, η Sega περιορίστηκε σε μερικούς μόνο πωλητές λιανικής εξοργίζοντας τους υπόλοιπους, που ήταν και η πλειοψηφία, κάνοντας τους να γυρίσουν την πλάτη στην Sega για το υπόλοιπο της ζωής του Saturn (για μερικούς το εμπάργκο συνεχίστηκε και με την κυκλοφορία του Dreamcast) και να στηρίξουν ανοικτά τον ανταγωνισμό. Αρκετά από τα software houses επίσης εξοργίστηκαν με την Sega αφού οι τίτλοι που ετοίμαζαν για την κυκλοφορία της κονσόλας τώρα θα καθυστερούσαν κάνοντας αυτούς να φανούν εκπρόθεσμοι. Η ήδη άσχημη εικόνα της Sega μετά τα επανειλημένα φιάσκο των Mega-CD και 32Χ δέχτηκε ένα πλήγμα ακόμα από το οποίο ούτε η Sega ούτε οι κονσόλες της θα συνέρχονταν ξανά. Επειδή όμως καλώς ή κακώς η επιτυχία μιας κονσόλας εξαρτάται από τα παιχνίδια που κυκλοφορούν γι’ αυτήν, το σύνολο των παραπάνω έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην πορεία του Saturn.
Παρότι για το Sega Saturn κυκλοφόρησαν μερικά διαμάντια, η κονσόλα έπασχε αισθητά από κατώτερες μεταφορές παιχνιδιών από τα άλλα συστήματα απλά και μόνο λόγω της αρχιτεκτονικής της. Η δυσκολία προγραμματισμού του συστήματος έκανε τα περισσότερα Software houses να χρησιμοποιούν το 50% της ισχύος της, με ελάχιστες – κυρίως in house παραγωγές- κάνοντας το Saturn να φαίνεται πολύ κατώτερο από ότι ήταν. Η τεχνική επίσης των quadrilaterals μοντέλων σε πολλές περιπτώσεις έδινε πολύ πιο άσχημο αισθητικό αποτέλεσμα και σε συνδυασμό με τα ανεπαρκή εφέ, όπως το transparency, έκαναν πολλούς να λένε ότι το Saturn είχε γενικώς χειρότερα γραφικά από τον ανταγωνισμό κάτι το οποίο σε τίτλους όπως το Tomb Raider (το οποίο κυκλοφόρησε παραδόξως πρώτα στο Saturn ως παιχνίδι κράχτης για το σύστημα και κατέληξε να γίνει ακριβώς αυτό για το Playstation ) γινόταν ιδιαίτερα αισθητό.
Η Sega πάλεψε για το σύστημα άλλα 2 ½ χρόνια περίπου και ενώ στην Ιαπωνία η κονσόλα τα πήγαινε σχετικά καλά, με μια πληθώρα από εκπλητικούς 2D τίτλους, κυρίως beat-em up και 3D RPG’s, στον υπόλοιπο κόσμο τα πράγματα ήταν άσχημα. Σε μια τελευταία κακή κίνηση, αντί η Sega να στηρίξει την κονσόλα στην 3η αλλά σταθερή θέση της, στο μεταξύ είχε κυκλοφορήσει και το Nintendo 64 κάνοντας τον ανταγωνισμό ακόμα πιο δύσκολο, περίπου 3 χρόνια μετά την κυκλοφορία της, ανακοίνωσε την παύση της παραγωγής της και την δημιουργία του αντικαταστάτη της, του Dreamcast. Αυτή η κίνηση εξόργισε τους υποστηρικτές του συστήματος ακόμα περισσότερο, ανάμεσα σε αυτούς και τα λιγοστά software houses που την στήριζαν, καταδικάζοντας και το Dreamcast σε αποτυχία ήδη από την γέννησή του και οδήγησε τη Sega στην έξοδο από την αγορά hardware για πάντα.
Καταλήγοντας, ενώ θα ήταν εύκολο να θεωρήσουμε το Saturn ως μια ρετρό αποτυχημένη κονσόλα που δεν αξίζει να ασχοληθεί κανείς μαζί της, η αλήθεια είναι τελείως διαφορετική. Το σύστημα είναι το σπίτι μερικών από τα καταπληκτικότερα arcade conversions όλων των εποχών όπως τα Vampire Saviour, X-Men vs Street Fighter κ.α., ενώ παρά το ότι στο επίπεδο των 3D παιχνιδιών δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τη βιβλιοθήκη παιχνιδιών της Sony και της Nintendo, έχει μερικούς αξιόλογους και κλασικούς τίτλους που άφησαν εποχή όπως τα Shining Force 3, Panzer Dragoon Saga και φυσικά το Nights Into Dreams.
Σαν ρετρό συλλέκτης την συνιστώ ανεπιφύλακτα και αν αντέχετε και λίγα γιαπωνέζικα τότε η γκάμα τίτλων του Saturn πραγματικά μπορεί να σας καταπλήξει κάνοντας το ένα σύστημα διαμάντι για την συλλογή σας. To Sega Saturn ήταν μια μοναδική στιγμή στην ιστορία των video game consoles που θα μπορούσαμε να πούμε πως την κάνει τόσο υπέροχα διαφορετική από τον τότε ανταγωνισμό της που μόνο παίζοντας κανείς με το σύστημα θα καταλάβει γιατί από τότε μέχρι και σήμερα αποτελεί αντικείμενο αγάπης χιλιάδων gamers.
Σημ . Οι πληροφορίες του άρθρου βασίζονται σε στοιχεία της Wikipedia, σε άρθρα του RetroGamer και σε προσωπική εμπειρία και έρευνα. Εκφράζουν φυσικά και τις προσωπικές μου απόψεις.
